เราทุกๆ คน ต่างได้รับรังสีกันอยู่ทุกคนหากทำการออกแบบระบบ automation และเป็นประจำในทุกวัน เพราะรังสีมีอยู่ทั่วไปในธรรมชาติ เช่นการสูดหายใจเอาแก๊สกัมมันตรังสีที่มีปริมาณเล็กน้อยในอากาศ คือเรดอน เข้าไป พื้นดิน อาคารบ้านเรือนที่อยู่รอบตัวเราก็มีการแผ่รังสีอยู่อ่อนๆ แม้แต่ในร่างกายของเรา ก็มีสารกัมมันตรังสีที่ได้รับจากธรรมชาติ จากการดื่ม รับประทานอาหาร และจากรังสีคอสมิกที่โปรยลงมาจากฟ้าอยู่ตลอดเวลา หลายคนรวมถึงหน่วยงานภาครัฐและเอกชนในความสนใจในเรื่องของรังสีเป็นอย่างมาก อาจจะเป็นเพราะรังสี เป็น 1 ในสาเหตุของการเกิดมะเร็ง ซึ่งรังสีสามารถเข้าสู่ร่างกายได้โดยที่ร่างกายไม่ได้แสดงอาการอกมาว่ากำลังได้รับรังสีอยู่ อย่างไรก็ตาม รังสีก็ยังให้ประโยชน์ในด้านของการแพทย์ เช่นการเอกซเรย์เป็นต้น
วันนี้ลองมาทำความรู้จักกับรังสีกันดีกว่า รังสีที่กล่าวมานั้น คืออะไร
รังสี (Radiation) คือพลังงานที่แผ่มาจากแหล่งหนึ่งและเคลื่อนที่ยังอีกแหล่งหนึ่ง ซึ่งอาจจะสามารถทะลุผ่านวัตถุชนิดต่างๆ ได้ ตัวอย่างของรังสีชนิดอนุภาคที่เคลื่อนที่ คือ รังสีอัลฟา รังสีบีตา และนิวตรอน เป็นต้น ตัวอย่างของรังสีที่เป็นคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า เช่น แสงสว่าง และรังสีความร้อน ซึ่งเป็นรังสีที่สัมผัสของมนุษย์สามารถรับรู้ได้ ส่วนรังสีที่สัมผัสของเราไม่สามารถบอกได้ก็เช่น รังสีอัลตราไวโอเลต รังสีเอกซ์ รังสีแกมมา ซึ่งรังสีเหล่านี้เป็นอันตรายต่อมนุษย์ เนื่องจากมีพลังงานสูง สำหรับชนิดที่มีพลังงานต่ำ เช่น คลื่นวิทยุ คลื่นเรดาร์ คลื่นไมโครเวฟ และคลื่นโทรทัศน์โดยในการเดินทางผ่านบรรยากาศของรังสี จัดแบ่งได้ 2 ประเภท คือ
- รังสีไม่ก่อประจุ (non-ionizing radiation) รังสีชนิดนี้เป็นรังสีที่มีพลังงานต่ำ อยู่ในช่วงต่ำของแถบคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (electromagnetic spectrum) เช่น แสงอาทิตย์ แสงอินฟราเรด คลื่นไมโครเวฟ และคลื่นวิทยุ เป็นต้น
- รังสีก่อประจุ (ionizing radiation) รังสีชนิดนี้เกิดจากอะตอมหรือธาตุที่ไม่เสถียร ซึ่งเรียกว่า ธาตุกัมมันตรังสี (radioactive element) เช่น ยูเรเนียม และทอเรียมที่ใช้เป็นเชื้อเพลิงในการทำปฏิกิริยานิวเคลียร์
ตามที่ทราบกันมาแล้วบ้างในเรื่องของคุณประโยชน์และทาของรังสีหากได้รับในปริมาณที่มากเกินไป จะก่อให้เกิดอันตรายถึงแก่ชีวิตได้ ดังนั้นจึงมีการตรวจวัดค่ารังสี เพื่อควบคุมและประเมินความอันตรายจากการใช้รังสี โดยผ่านการใช้เครื่องวัดรังสี
เครื่องวัดรังสี เป็นเครื่องมือสำหรับตรวจวัดรังสีและเป็นส่วนหนึ่งของการออกแบบระบบ automation ซึ่งมีหลากหลายประเภท เพื่อที่จะใช้กับรังสีชนิดต่างๆ หรือแต่ละช่วงของพลังงาน และแม้แต่ความแม่นยำที่ไม่เท่ากัน เช่น ในการวัดรังสีชนิดก่อไอออน เครื่องมือที่ใช้จะมีช่องว่างบรรจุด้วยแก๊สเรียกว่าห้องไอออน (ion chamber) สำหรับในให้รังสีผ่านเข้ามา ทำให้แก๊สเมื่อได้รับพลังงานของรังสี แล้วก็จะแตกตัวเป็นไอออนได้มากน้อย แปรตามปริมาณของรังสีที่ผ่านเข้ามา จากนั้นก็วัดผลรวมของประจุ จากไอออนในแก๊สที่เกิดขึ้น เป็นต้น ดังนั้นในการใช้หรือการรับปริมาณของรังสี ควรจะมีการตรวจวัดเพื่อควบคุมไม่ให้เกิดอันตรายมากนัก